Þolendum og gerendum hjálpað 29. ágúst 2012 06:00 Fréttablaðið hefur undanfarna daga sagt fremur ömurlegar fréttir af heimilisofbeldi á Íslandi. Samkvæmt tölum frá ríkislögreglustjóra er lögreglan kölluð út tvisvar til þrisvar dag hvern vegna heimilisófriðar, alls yfir sjö þúsund sinnum undanfarin fimm ár. Í yfir fimmtán hundruð tilfellum var ofbeldi beitt. Þrír fjórðu hlutar ofbeldisfólksins voru karlar og fjórðungur konur. Áfengi og fíkniefni komu við sögu í stórum hluta tilvika. Oft fylgja ofbeldinu grófar hótanir og eignaspjöll. Iðulega verða börn vitni að ofbeldinu. „Oft eru það börnin sjálf sem þurfa að hringja. Þetta getur verið andlegt ofbeldi, öskur og hótanir. Því miður eru þarna líka dæmi um að heimilið er rústir einar, börnin í áfalli og kannski móðir sem þarf að flytja á slysadeild," segir Ragna Björg Guðbrandsdóttir, félagsráðgjafi á Barnaverndarstofu. Hún hefur umsjón með tilraunaverkefni sem snýst um að veita börnum sem verða vitni að heimilisofbeldi sálgæzlu. Heimilisofbeldi er þjóðfélagsböl og hefur verið alltof lengi. Að stórum hluta er það kynbundið ofbeldi, þar sem karlar neyta aflsmunar og yfirburðastöðu gagnvart konum. Lengi vel var litið á slíkt sem nokkurs konar einkamál, sem lögreglan eða dómskerfið ætti ekki að skipta sér of mikið af. Það viðhorf hefur sem betur fer breytzt og lagaúrræði til að stöðva ofbeldið og koma lögum yfir gerendurna hafa verið styrkt. Mikið vantar þó upp á að þolendunum sé sinnt sem skyldi og gerendunum hjálpað að finna aðrar leiðir en ofbeldi til að leysa úr ágreiningi. Í nokkur ár hefur verið starfrækt meðferð fyrir ofbeldismenn undir heitinu Karlar til ábyrgðar. Í síðustu viku var sagt frá góðum árangri þess verkefnis; flestir karlar sem gangast undir meðferðina hætta ofbeldinu strax við upphaf hennar. Þeir vilja líka sjálfir leita sér hjálpar; hina sem réttlæta það fyrir sjálfum sér að það megi berja konur sjá sálfræðingarnir ekki, sagði Einar Gylfi Jónsson, annar umsjónarmaður meðferðarinnar, hér í blaðinu. Þetta meðferðarúrræði hefur hins vegar frá upphafi verið fjársvelt. Það takmarkast til dæmis að mestu leyti við höfuðborgarsvæðið þótt auðvitað sé vandamálið að finna um allt land. Í ársskýrslu verkefnisins segir að nauðsynlegt sé að þróa verkefnið áfram og „auka þjónustu við landsbyggðina, auka þjónustu við nýbúa og bjóða konum sem beita ofbeldi á heimili upp á meðferð." Tilraunaverkefni Barnaverndarstofu, sem er rekið í samstarfi við barnaverndarnefndir og lögregluna, lýkur um áramót að óbreyttu. Ragna Guðbrandsdóttir sagði í samtali við Fréttablaðið í gær að reynslan af verkefninu væri hins vegar góð. Ofbeldið á heimilinu hætti þannig yfirleitt. „Það virðist vera að þegar fókusinn er settur á börnin sem verða vitni að svona átökum, og hvaða áhrif ofbeldið hefur á þau, að þá hugsi fólk sinn gang," segir hún. Það væri auðvitað æskilegast að við gætum útrýmt heimilisofbeldinu og upprætt þau viðhorf og hugsunarhátt sem liggja að baki því. Það verður ekki gert á einum degi. Þótt verkefnin tvö sem hér voru nefnd snúi ekki sízt að afleiðingum ofbeldisins sýnir reynslan líka að þau hafa fyrirbyggjandi áhrif til framtíðar. Það á þess vegna að efla þessa þjónustu og festa hana í sessi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Ólafur Stephensen Skoðanir Mest lesið Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Fyrstu jólin eftir ástvinamissi Anna Sigurðardóttir Skoðun Atvinnumál fatlaðra Ína Valsdóttir Skoðun „Þetta er ekki hægt, en það verður samt að gera þetta“ Arnar Þór Jónsson Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun Mýtan um sæstreng! Andrés Pétursson Skoðun Bíp Bíp Bíp Ágúst Mogensen Skoðun Milljónerí Hannes Örn Blandon Skoðun Hvað er borgaraleg pólitík? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Það er ekki nóg að vera klár stelpa/strákur/stálp Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun
Fréttablaðið hefur undanfarna daga sagt fremur ömurlegar fréttir af heimilisofbeldi á Íslandi. Samkvæmt tölum frá ríkislögreglustjóra er lögreglan kölluð út tvisvar til þrisvar dag hvern vegna heimilisófriðar, alls yfir sjö þúsund sinnum undanfarin fimm ár. Í yfir fimmtán hundruð tilfellum var ofbeldi beitt. Þrír fjórðu hlutar ofbeldisfólksins voru karlar og fjórðungur konur. Áfengi og fíkniefni komu við sögu í stórum hluta tilvika. Oft fylgja ofbeldinu grófar hótanir og eignaspjöll. Iðulega verða börn vitni að ofbeldinu. „Oft eru það börnin sjálf sem þurfa að hringja. Þetta getur verið andlegt ofbeldi, öskur og hótanir. Því miður eru þarna líka dæmi um að heimilið er rústir einar, börnin í áfalli og kannski móðir sem þarf að flytja á slysadeild," segir Ragna Björg Guðbrandsdóttir, félagsráðgjafi á Barnaverndarstofu. Hún hefur umsjón með tilraunaverkefni sem snýst um að veita börnum sem verða vitni að heimilisofbeldi sálgæzlu. Heimilisofbeldi er þjóðfélagsböl og hefur verið alltof lengi. Að stórum hluta er það kynbundið ofbeldi, þar sem karlar neyta aflsmunar og yfirburðastöðu gagnvart konum. Lengi vel var litið á slíkt sem nokkurs konar einkamál, sem lögreglan eða dómskerfið ætti ekki að skipta sér of mikið af. Það viðhorf hefur sem betur fer breytzt og lagaúrræði til að stöðva ofbeldið og koma lögum yfir gerendurna hafa verið styrkt. Mikið vantar þó upp á að þolendunum sé sinnt sem skyldi og gerendunum hjálpað að finna aðrar leiðir en ofbeldi til að leysa úr ágreiningi. Í nokkur ár hefur verið starfrækt meðferð fyrir ofbeldismenn undir heitinu Karlar til ábyrgðar. Í síðustu viku var sagt frá góðum árangri þess verkefnis; flestir karlar sem gangast undir meðferðina hætta ofbeldinu strax við upphaf hennar. Þeir vilja líka sjálfir leita sér hjálpar; hina sem réttlæta það fyrir sjálfum sér að það megi berja konur sjá sálfræðingarnir ekki, sagði Einar Gylfi Jónsson, annar umsjónarmaður meðferðarinnar, hér í blaðinu. Þetta meðferðarúrræði hefur hins vegar frá upphafi verið fjársvelt. Það takmarkast til dæmis að mestu leyti við höfuðborgarsvæðið þótt auðvitað sé vandamálið að finna um allt land. Í ársskýrslu verkefnisins segir að nauðsynlegt sé að þróa verkefnið áfram og „auka þjónustu við landsbyggðina, auka þjónustu við nýbúa og bjóða konum sem beita ofbeldi á heimili upp á meðferð." Tilraunaverkefni Barnaverndarstofu, sem er rekið í samstarfi við barnaverndarnefndir og lögregluna, lýkur um áramót að óbreyttu. Ragna Guðbrandsdóttir sagði í samtali við Fréttablaðið í gær að reynslan af verkefninu væri hins vegar góð. Ofbeldið á heimilinu hætti þannig yfirleitt. „Það virðist vera að þegar fókusinn er settur á börnin sem verða vitni að svona átökum, og hvaða áhrif ofbeldið hefur á þau, að þá hugsi fólk sinn gang," segir hún. Það væri auðvitað æskilegast að við gætum útrýmt heimilisofbeldinu og upprætt þau viðhorf og hugsunarhátt sem liggja að baki því. Það verður ekki gert á einum degi. Þótt verkefnin tvö sem hér voru nefnd snúi ekki sízt að afleiðingum ofbeldisins sýnir reynslan líka að þau hafa fyrirbyggjandi áhrif til framtíðar. Það á þess vegna að efla þessa þjónustu og festa hana í sessi.
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun