Einkavæðing banka, taka tvö Ólafur Þ. Stephensen skrifar 21. september 2012 06:00 Ríkisstjórnin stefnir að því að selja hlut ríkisins í bönkum og sparisjóðum. Salan á einstökum hlutum hefur ekki verið tímasett, en gert er ráð fyrir að söluhagnaðurinn nemi 31 milljarði króna næstu fjögur árin. Oddný Harðardóttir fjármálaráðherra hefur lagt fram á Alþingi öðru sinni frumvarp til laga, sem á að afla ríkinu heimildar til að selja hluti í fjármálastofnunum og setja ramma um söluna. Í frumvarpinu er gert ráð fyrir að selja megi allan hlut ríkisins í Íslandsbanka, Arion banka og sparisjóðum, en ríkið haldi eftir um 70% í Landsbankanum. Þverpólitísk sátt virðist um að ríkið losi sig aftur við hluti í bönkunum, enda tók það við þeim nauðugt viljugt eftir hrunið. Staða Landsbankans er um margt sérstök, meðal annars vegna Icesave-málsins. Til lengri tíma hlýtur stefnan þó að vera að ríkið selji hann allan, enda á ríkisvaldið ekkert fremur að standa í rekstri viðskiptabanka en öðrum samkeppnisrekstri. Margt í frumvarpinu bendir til að menn hafi lært af þeim mistökum sem gerð voru við einkavæðingu ríkisbankanna í kringum síðustu aldamót og hugsi sér ekki að endurtaka þau. Þannig er að þessu sinni gert ráð fyrir að fjármálaráðherra þurfi að leggja fyrir þingnefndir greinargerð um helztu markmið með sölu viðkomandi eignarhlutar, hvaða söluaðferð verði beitt og hvernig sölumeðferð verði háttað. Fjárlaganefnd og efnahags- og viðskiptanefnd hafi svo tækifæri til að gera athugasemdir við efnið. Til þessa hafa heldur ekki verið neinar meginreglur í lögum um hvaða viðmið eigi að hafa að leiðarljósi við sölu á hlut ríkisins í fyrirtækjum. Nú er lagt til að bætt verði úr því og lögð áherzla á „opið söluferli, gagnsæi, hlutlægni og hagkvæmni". Þá á að tryggja að tilboðsgjafar njóti jafnræðis og að samkeppni á fjármálamarkaði verði efld. Hlutlægnina á meðal annars að tryggja með því að fela óháðri stofnun, Bankasýslunni, að annast söluna og með hagkvæmni er átt við að alla jafna sé leitað hæsta verðs eða markaðsverðs fyrir hlutinn. Þetta er allt verulega til bóta og miðar að því að tryggja að reglurnar séu skýrar, þannig að ekki sé hægt að beygja þær og sveigja til að finna kaupendur sem eru pólitískum öflum þóknanlegir, eins og gerðist við fyrri einkavæðingu bankanna. Þó er eitt og annað, sem mætti draga skýrar fram í þessari lagasetningu. Þar er ekki kveðið á um að dreift eignarhald eigi að vera eitt af markmiðum sölu á hlut ríkisins í bönkum, en í skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis var dregið skýrt fram að þröngt eignarhald væri einn af orsakavöldum bankahrunsins. Eingöngu er vísað til þess í greinargerðinni að dreift eignarhald sé eitt af markmiðum núverandi eigendastefnu ríkisins í fjármálafyrirtækjum. Sömuleiðis vantar í frumvarpið markmið um að í það minnsta hluti af bréfum ríkisins í bönkunum fari í almennt hlutabréfaútboð, þar sem almenningi gefst kostur á að skrá sig fyrir hlut. Þótt margir séu brenndir eftir að hafa tapað sparnaði sínum, sem þeir höfðu lagt í hlutabréf í gömlu bönkunum, er það nauðsynlegt til að byggja upp traust á bankakerfi framtíðarinnar að gefa viðskiptavinum bankanna kost á að verða jafnframt eigendur þeirra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Fyrstu jólin eftir ástvinamissi Anna Sigurðardóttir Skoðun Atvinnumál fatlaðra Ína Valsdóttir Skoðun „Þetta er ekki hægt, en það verður samt að gera þetta“ Arnar Þór Jónsson Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun Mýtan um sæstreng! Andrés Pétursson Skoðun Milljónerí Hannes Örn Blandon Skoðun Hvað er borgaraleg pólitík? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Bíp Bíp Bíp Ágúst Mogensen Skoðun Það er ekki nóg að vera klár stelpa/strákur/stálp Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun
Ríkisstjórnin stefnir að því að selja hlut ríkisins í bönkum og sparisjóðum. Salan á einstökum hlutum hefur ekki verið tímasett, en gert er ráð fyrir að söluhagnaðurinn nemi 31 milljarði króna næstu fjögur árin. Oddný Harðardóttir fjármálaráðherra hefur lagt fram á Alþingi öðru sinni frumvarp til laga, sem á að afla ríkinu heimildar til að selja hluti í fjármálastofnunum og setja ramma um söluna. Í frumvarpinu er gert ráð fyrir að selja megi allan hlut ríkisins í Íslandsbanka, Arion banka og sparisjóðum, en ríkið haldi eftir um 70% í Landsbankanum. Þverpólitísk sátt virðist um að ríkið losi sig aftur við hluti í bönkunum, enda tók það við þeim nauðugt viljugt eftir hrunið. Staða Landsbankans er um margt sérstök, meðal annars vegna Icesave-málsins. Til lengri tíma hlýtur stefnan þó að vera að ríkið selji hann allan, enda á ríkisvaldið ekkert fremur að standa í rekstri viðskiptabanka en öðrum samkeppnisrekstri. Margt í frumvarpinu bendir til að menn hafi lært af þeim mistökum sem gerð voru við einkavæðingu ríkisbankanna í kringum síðustu aldamót og hugsi sér ekki að endurtaka þau. Þannig er að þessu sinni gert ráð fyrir að fjármálaráðherra þurfi að leggja fyrir þingnefndir greinargerð um helztu markmið með sölu viðkomandi eignarhlutar, hvaða söluaðferð verði beitt og hvernig sölumeðferð verði háttað. Fjárlaganefnd og efnahags- og viðskiptanefnd hafi svo tækifæri til að gera athugasemdir við efnið. Til þessa hafa heldur ekki verið neinar meginreglur í lögum um hvaða viðmið eigi að hafa að leiðarljósi við sölu á hlut ríkisins í fyrirtækjum. Nú er lagt til að bætt verði úr því og lögð áherzla á „opið söluferli, gagnsæi, hlutlægni og hagkvæmni". Þá á að tryggja að tilboðsgjafar njóti jafnræðis og að samkeppni á fjármálamarkaði verði efld. Hlutlægnina á meðal annars að tryggja með því að fela óháðri stofnun, Bankasýslunni, að annast söluna og með hagkvæmni er átt við að alla jafna sé leitað hæsta verðs eða markaðsverðs fyrir hlutinn. Þetta er allt verulega til bóta og miðar að því að tryggja að reglurnar séu skýrar, þannig að ekki sé hægt að beygja þær og sveigja til að finna kaupendur sem eru pólitískum öflum þóknanlegir, eins og gerðist við fyrri einkavæðingu bankanna. Þó er eitt og annað, sem mætti draga skýrar fram í þessari lagasetningu. Þar er ekki kveðið á um að dreift eignarhald eigi að vera eitt af markmiðum sölu á hlut ríkisins í bönkum, en í skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis var dregið skýrt fram að þröngt eignarhald væri einn af orsakavöldum bankahrunsins. Eingöngu er vísað til þess í greinargerðinni að dreift eignarhald sé eitt af markmiðum núverandi eigendastefnu ríkisins í fjármálafyrirtækjum. Sömuleiðis vantar í frumvarpið markmið um að í það minnsta hluti af bréfum ríkisins í bönkunum fari í almennt hlutabréfaútboð, þar sem almenningi gefst kostur á að skrá sig fyrir hlut. Þótt margir séu brenndir eftir að hafa tapað sparnaði sínum, sem þeir höfðu lagt í hlutabréf í gömlu bönkunum, er það nauðsynlegt til að byggja upp traust á bankakerfi framtíðarinnar að gefa viðskiptavinum bankanna kost á að verða jafnframt eigendur þeirra.
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun