Róttæknina vantar Ólafur Stephensen skrifar 2. október 2013 00:00 Talsvert afrek verður það að teljast ef Alþingi tekst að afgreiða fjárlög án halla í fyrsta sinn frá hruni. Að sama skapi er það metnaðarfullt hjá Bjarna Benediktssyni fjármálaráðherra að leggja fram hallalaust fjárlagafrumvarp. Það skiptir gríðarlegu máli að ná jöfnuði í ríkisfjármálunum, hætta skuldasöfnuninni og fækka þeim milljarðatugum sem skattgreiðendur borga í vexti af skuldum ríkissjóðs. Bættur rekstur ríkissjóðs er sömuleiðis ein af forsendunum fyrir skárri hagstjórn og almennum efnahagsbata. Alþingi má ekki heykjast á þessu verkefni þótt það sé ekki auðvelt. Í fjárlagafrumvarpinu örlar á þeirri stefnubreytingu frá síðasta kjörtímabili að horfið er af braut sífelldra skattahækkana. Skattalækkanir handa fólki og fyrirtækjum eru í rétta átt, en ósköp smáar í sniðum. Og raunar enn haldið áfram að pína bíleigendur, reykingamenn og þá sem fá sér í glas. Gagnrýnisraddir heyrast nú þegar vegna tekjuöflunaraðgerða eins og að hækka skráningargjöld í opinberum háskólum og að innheimta gistigjald af þeim sem leggjast inn á sjúkrahús. Það þarf ekki að vorkenna stúdentum í háskólum ríkisins að greiða hluta af kostnaðinum við nám sitt eins og fólk gerir í sjálfstætt reknum háskólum. Það hefði samt verið nær að kalla það sínu rétta nafni og taka upp lánshæf skólagjöld. Gistigjaldið á spítölunum er viðkvæmara mál, en sú mótsögn hefur þó lengi stungið í augu að sjúklingar á göngu- og dagdeildum þurfi að greiða fyrir þjónustuna, en ekki þeir sem leggjast inn á spítala. Gagnrýni stjórnarandstöðunnar á að fallið hafi verið frá stórum útgjaldaliðum í svokallaðri fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar er ómálefnaleg og ósanngjörn. Fjármögnun þeirrar áætlunar var ósköp einfaldlega ekki í hendi, eins og á var bent þegar hún var gefin út. Þar var verið að eyða peningum sem aldrei komu í ríkissjóð. Hitt er svo annað mál að það er ástæða til að hafa áhyggjur af þeirri óbreyttu nálgun við aðhald í ríkisrekstrinum að klípa fáein prósent hér og þar af stofnunum sem eiga engu að síður að halda uppi svo gott sem óbreyttri þjónustu. Það er stefna sem hefur þegar haft afleitar afleiðingar; ástandið á Landspítalanum er líklega skýrasta dæmið. Í fjárlagafrumvarpinu örlar þannig nánast ekkert á þeirri endurhugsun og uppstokkun sem er nauðsynleg ef menn ætla að ná tökum á ríkisrekstrinum til frambúðar. Að einhverju leyti má væntanlega skrifa það á þann skamma tíma sem ríkisstjórnin hafði til undirbúnings þessu fyrsta fjárlagafrumvarpi sínu. Við undirbúning næstu fjárlaga þarf að grípa til miklu róttækari aðgerða. Stytta bæði grunn- og framhaldsskóla til að eiga fyrir hærri launum handa kennurum. Leggja niður fámenna og óhagkvæma skóla til að geta eflt þá hagkvæmu. Hætta fjáraustri í landbúnaðinn til að eiga fyrir rannsóknum og fjárfestingum í nýsköpun. Draga saman óhagkvæman spítalarekstur úti um land til að geta eflt Landspítalann – og þar fram eftir götunum. Ríkisstjórnin er rétt byrjuð að klóra í yfirborðið í glímu sinni við ríkisfjármálin. Í næstu lotu þarf að grafa miklu dýpra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Stephensen Mest lesið 40 ára ráðgáta leyst Arnór Bjarki Svarfdal Skoðun Stjórnlaust útlendingahatur Útlendingastofnunar Jón Frímann Jónsson Skoðun Kvenréttindi varða okkur öll - óháð kyni Rósa S. Sigurðardóttir Skoðun Innviðauppbygging og viðhald í Sveitarfélaginu Árborg Álfheiður Eymarsdóttir,Sveinn Ægir Birgisson Skoðun Jólin og börnin okkar: Að leggja áherslu á samveru frekar en gjafir Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun Af hverju hóflegan jöfnuð fremur en ójöfnuð? Guðmundur D. Haraldsson Skoðun Hverskonar frelsi vill Viðreisn? Reynir Böðvarsson Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Móses og Martin Luther King Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Íslenskur útgerðarmaður, evrópsk verkakona Sigurgeir B. Kristgeirsson Skoðun Forvarnir og fyrirmyndir er á ábyrgð okkar allra Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Talsvert afrek verður það að teljast ef Alþingi tekst að afgreiða fjárlög án halla í fyrsta sinn frá hruni. Að sama skapi er það metnaðarfullt hjá Bjarna Benediktssyni fjármálaráðherra að leggja fram hallalaust fjárlagafrumvarp. Það skiptir gríðarlegu máli að ná jöfnuði í ríkisfjármálunum, hætta skuldasöfnuninni og fækka þeim milljarðatugum sem skattgreiðendur borga í vexti af skuldum ríkissjóðs. Bættur rekstur ríkissjóðs er sömuleiðis ein af forsendunum fyrir skárri hagstjórn og almennum efnahagsbata. Alþingi má ekki heykjast á þessu verkefni þótt það sé ekki auðvelt. Í fjárlagafrumvarpinu örlar á þeirri stefnubreytingu frá síðasta kjörtímabili að horfið er af braut sífelldra skattahækkana. Skattalækkanir handa fólki og fyrirtækjum eru í rétta átt, en ósköp smáar í sniðum. Og raunar enn haldið áfram að pína bíleigendur, reykingamenn og þá sem fá sér í glas. Gagnrýnisraddir heyrast nú þegar vegna tekjuöflunaraðgerða eins og að hækka skráningargjöld í opinberum háskólum og að innheimta gistigjald af þeim sem leggjast inn á sjúkrahús. Það þarf ekki að vorkenna stúdentum í háskólum ríkisins að greiða hluta af kostnaðinum við nám sitt eins og fólk gerir í sjálfstætt reknum háskólum. Það hefði samt verið nær að kalla það sínu rétta nafni og taka upp lánshæf skólagjöld. Gistigjaldið á spítölunum er viðkvæmara mál, en sú mótsögn hefur þó lengi stungið í augu að sjúklingar á göngu- og dagdeildum þurfi að greiða fyrir þjónustuna, en ekki þeir sem leggjast inn á spítala. Gagnrýni stjórnarandstöðunnar á að fallið hafi verið frá stórum útgjaldaliðum í svokallaðri fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar er ómálefnaleg og ósanngjörn. Fjármögnun þeirrar áætlunar var ósköp einfaldlega ekki í hendi, eins og á var bent þegar hún var gefin út. Þar var verið að eyða peningum sem aldrei komu í ríkissjóð. Hitt er svo annað mál að það er ástæða til að hafa áhyggjur af þeirri óbreyttu nálgun við aðhald í ríkisrekstrinum að klípa fáein prósent hér og þar af stofnunum sem eiga engu að síður að halda uppi svo gott sem óbreyttri þjónustu. Það er stefna sem hefur þegar haft afleitar afleiðingar; ástandið á Landspítalanum er líklega skýrasta dæmið. Í fjárlagafrumvarpinu örlar þannig nánast ekkert á þeirri endurhugsun og uppstokkun sem er nauðsynleg ef menn ætla að ná tökum á ríkisrekstrinum til frambúðar. Að einhverju leyti má væntanlega skrifa það á þann skamma tíma sem ríkisstjórnin hafði til undirbúnings þessu fyrsta fjárlagafrumvarpi sínu. Við undirbúning næstu fjárlaga þarf að grípa til miklu róttækari aðgerða. Stytta bæði grunn- og framhaldsskóla til að eiga fyrir hærri launum handa kennurum. Leggja niður fámenna og óhagkvæma skóla til að geta eflt þá hagkvæmu. Hætta fjáraustri í landbúnaðinn til að eiga fyrir rannsóknum og fjárfestingum í nýsköpun. Draga saman óhagkvæman spítalarekstur úti um land til að geta eflt Landspítalann – og þar fram eftir götunum. Ríkisstjórnin er rétt byrjuð að klóra í yfirborðið í glímu sinni við ríkisfjármálin. Í næstu lotu þarf að grafa miklu dýpra.
Innviðauppbygging og viðhald í Sveitarfélaginu Árborg Álfheiður Eymarsdóttir,Sveinn Ægir Birgisson Skoðun
Jólin og börnin okkar: Að leggja áherslu á samveru frekar en gjafir Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun
Innviðauppbygging og viðhald í Sveitarfélaginu Árborg Álfheiður Eymarsdóttir,Sveinn Ægir Birgisson Skoðun
Jólin og börnin okkar: Að leggja áherslu á samveru frekar en gjafir Valgerður Bára Bárðardóttir Skoðun