
Eva Hauksdóttir

Byrlunar- og símamálið: þáttur blaðamanna féll á fyrningu
Ráðherra fór á veitingahús og gleymdi þar spjaldtölvu. Enginn setti svefnlyf í bjórinn hennar, hún bara gleymdi henni. Ekki á náttborðinu heima hjá sér, heldur á almannafæri. Hún er ekkert sú eina sem sem hefur lent í því.

Náin tengsl
Loksins er ég kominn með kennitölu en nú þarf ég að fá fjölskyldu mína til Íslands. Getur þú hjálpað mér að sækja um dvalarleyfi?

Ég má það fyrst ég kemst upp með það
Í Venesúela ríkir nú óöld sem jaðrar við borgarastyrjöld. Á hálfum mánuði hafa meira en 1.300 mótmælendur verið hnepptir í varðhald, þar á meðal á annað hundrað unglinga. Í það minnsta 24 hafa verið drepnir.

Venesúelska samsærið
Til er fólk sem trúir því að jörðin sé flöt. Það fólk er almennt álitið kjánar. Það er samt ekki órökrétt ályktun í huga þess sem kann lítið í eðlisfræði. Ef lögun jarðar það væri umdeild meðal vísindamanna væri ég mögulega opin fyrir flatjarðarkenningum.

Engin typpi í kvennaklefanum þrátt fyrir afleit lög
Góðu fréttir síðustu viku: Konan sem börn í skólasundi sáu í Grafarvogslaug var þá ekki með typpi eftir allt saman. Það er ekki Alþingi að þakka, ekki Mannréttindaráði Reykjavíkurborgar, ekki skólastjóra Rimaskóla og ekki ábyrgðarmönnum Grafarvogssundlaugar. Það er engum að þakka nema þeim limberum (af öllum kynjum) sem hafa kosið að nota aðra aðstöðu til að afklæðast.

Um túlkun Mannréttindastjóra Reykjavíkur á kynrænu sjálfræði
Þegar lög um kynrænt sjálfræði voru samþykkt á Alþingi var fyrirsjáanlegt að það að hver og einn gæti valið sér kyn að eigin geðþótta myndi leiða af sér heilmikinn vandræðagang. Samfélagsumræðan varð þó ekki nærri eins mikil og heit og búast hefði mátt við.

Transvæðingin og umræðan
Á sunnudaginn var kom ég fram í Sprengisandi á Bylgjunni ásamt Alexöndru Briem. Umræðuefnið var umdeilt kynfræðsluefni fyrir grunnskóla, auk þess sem komið var inn á samfélagsdeilur um hinseginfræðslu í skólum.

Kyrrsett og réttindalaus á Íslandi
Íslenska ríkið hefur nú í vörslum sínum vegabréf afganskrar konu og barns hennar, sem eru kyrrsett á Íslandi án þess að ríkið telji sig bera ábyrgð á þeim.

Um tjáningarfrelsi kennara
Fyrir aðeins 15 árum var það almenn skoðun meðal Íslendinga að kynin væru tvö, karl og kona. Svo voru til frávik.

Andblær orðanna
Fákur, klár og bykkja eru strangt tiltekið samheiti. Þessi orð vekja þó ólík hughrif og geta haft afgerandi áhrif á túlkun áheyrandans á frásögninni. Andblæ orðanna má nota til sannleiksförðunar sem jaðrar við lygi. Sannleikanum er þá ekki beinlínis afneitað eða leynt heldur eru veigrunarorð notuð til að lappa upp á hann. Nú eða þá að orðavalinu er ætlað að blása málið upp og fá lesandann til að súpa hveljur yfir smáatriðum.

Grunur um lyfjabyrlun og samúðin með brotaþolum
Aðfaranótt 4. maí 2021 var skipstjóri á Akureyri, Páll Steingrímsson, fluttur á bráðamóttöku sjúkrahússins á Akureyri. Hann var síðan fluttur með sjúkraflugi til Reykjavíkur þar sem hann lá á gjörgæslu, dögum saman. Á meðan hann lá milli heims og helju í öndurnarvél var símanum hans stolið og hann afhentur blaðamanni. Undirrituð er réttargæslumaður Páls, sem hefur enn ekki náð sér af þessum veikindum.

Meint þagnarskylda um lífslokameðferð
Skúli Tómas Gunnlaugsson, læknir sem grunaður er um stórfelld brot í starfi, virðist eiga í nokkuð sérstöku sambandi við veruleikann. Hann er m.a. grunaður um að hafa sett sjúklinga á lífslokameðferð án tilefnis en það eru bara alvarlegustu brotin.

Er einhver skortur á bjánum hjá ríkissaksóknara?
Héraðsdómur kemst að þeirri niðurstöðu að hælisleitandi hafi sagt satt. Viðbrögð vararíkissaksóknara eru þau að birta opinberlega yfirlýsinguum að hælisleitendur ljúgi.Að auki spyr hann hvort sé einhver skortur á hommum á Íslandi, rétt eins og það væri grundvöllur alþjóðlegrar verndar. Ég segi það enn og aftur - þú skáldar ekki þennan skít.

Þarf að tryggja hlutleysi dómara með ofgreiddum launum?
Fjársýsla ríkisins gerir mistök með þeim afleiðingum að laun upp á 105 milljónir eru ofgreidd. Fjársýslan hyggst krefja 260 hálaunamenn um endurgreiðslu, sem svarar um þriðjungi mánaðarlauna hvers og eins. Það er ekki við öðru að búast en að þeir sem krefja skal um endurgreiðslu mótmæli því. Ummæli Dómarafélags Íslands um atlögu að dómsvaldinu koma aftur á móti á óvart.

Hættulegar hugmyndir um hatursorðræðu
Í ágúst 2020 skrifaði Arnar Sverrisson, sálfræðingur, blaðagrein þar sem hann lýsti eftirfarandi skoðun sinni á kynskiptaaðgerðum.

#Metoo-byltingin étur blaðamenn
Gott fólk hefur nú ólmast við það áratugum saman að teygja hugtakið „kynferðisbrot” út og suður svo það hefur nánast glatað merkingu sinni. Tilgangurinn er göfugur. Kona sem verður fyrir barðinu á kynlífsfrekju skal fá atvikið viðurkennt sem svívirðilegan glæp.

Viðbrögð fjölmiðla þegar blaðamenn eru til rannsóknar
Fjórir blaðamenn hafa nú stöðu sakborninga, grunaðir um brot gegn friðhelgi einkalífs. Þetta er mjög sérstakt. Venjulega höfða þeir einkamál sem telja blaðamenn hafa brotið gegn sér og almennt er erfitt að fá lögreglu til að rannsaka brot gegn friðhelgi einkalífs nema húsbrot, þjófnaður eða ofbeldi komi við sögu.

Svívirða sem vegur að rótum réttarríkisins
Í réttarríki eiga menn að vera jafnir fyrir lögum. Sú stefna sem Landsréttur hefur tekið varðandi miskabætur og málskostnað í ærumeiðingamálum er þó síður en svo í takti við þá reglu.

Aðdróttanir og dylgjur — auglýst eftir kjaftasögum
Ærumeiðandi aðdróttanir, í skilningi laga, fela í sér staðhæfingar eða dylgjur um lögbrot eða siðferðislega ámælisverða hegðun. Fyrir þá sem í hefndarskyni eða af illgirni vilja leggja mannorð annarra í rúst, án þess að fara með málið í gegnum réttarkerfið, eru dylgjur sérlega hentug aðferð.

Ásakanir um kynferðisbrot - Í góðri trú eða ekki?
Nýlegur dómur héraðsdóms Norðurlands eystra í ærumeiðingamáli hefur vakið nokkra athygli. Í hnotskurn er niðurstaðan sú að stefnda var ekki talin hafa farið út fyrir mörk tjáningarfrelsis síns með því að saka pilt um það á samfélagsmiðli að hafa nauðgað sér. Aftur á móti voru ómerkt orð hennar gagnvart sama manni um að hann hefði nauðgað annarri stúlku.

Hvað gerðist á jóladag?
Helgisagan er brædd saman úr frásögnum Matteusar og Lúkasar af dögunum í kringum fæðingu Jesú. Lúkas minnist ekki á vitringa. Matteus minnist ekkert á manntal og útskýrir ekki hversvegna María og Jósef voru stödd í Betlehem þegar barnið fæddist.

Lífslokalæknirinn og meintur misskilningur
Fyrrum yfirlæknir á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja sætir nú lögreglurannsókn. Hann er grunaður um stórkostleg brot í starfi, m.a. að vera valdur að dauða nokkurra sjúklinga sinna.

Dauðir sæki sín réttindi sjálfir?
Sá ágæti lögmaður Jón Steinar Gunnlaugsson hefur gagnrýnt dómstóla fyrir að fylgja fordæmum Hæstaréttar í blindni. Hann hefur ítrekað bent á að í okkar réttarkerfi teljist lög æðri réttarheimild en dómar og að gera þurfi þá kröfu til dómara að þeir hugsi sjálfstætt. Oft hafa mér þótt slík orð í tíma töluð en þekki þó ekkert dæmi sem sannar þau jafn rækilega og nýlegur úrskurður Landsréttar, í máli sem tengist mér persónulega.

Óþarfi að tilkynna mistök?
Þann 29. september sl. flutti Ríkisútvarpið fréttir af því að sjúklingur á Landakotsspítala hefði fyrir mistök fengið lyf sem ekki voru ætluð þeim sjúklingi. Konan dó nokkrum dögum síðar en ekki mun vera talið orsakasamband milli andláts hennar og lyfjanna.

Þegar kerfið bregst brotaþolum
Af hverju taka konur sig saman um að segja frá kynferðisofbeldi á samfélagsmiðlum í stað þess að kæra til lögreglu? Það stendur ekki á svörum:

Nýdönsk, Ólasteina og mannanafnanefnd
Þann 1. júlí sl. neitaði mannanafnanefnd að taka nafnið Ólasteina á mannanafnaskrá. Sama dag samþykkti hún eiginnafnið Nýdönsk.Ég ímynda mér að nefndarmeðlimir hafi orðið eilítið kindarlegir á svip þegar nafnið Nýdönsk var rætt og velt því fyrir sér hvort það þjónaði því markmiði mannanafnalaga (sem getið er í lögskýringargögnum en ekki lögunum sjálfum) að varðveita íslenska nafnahefð.

Fingur Hafliða - Um skaðabætur til forna
Miskabætur eru skaðabætur fyrir tjón sem ekki er fjárhagslegs eðlis, t.d. lýti eftir áverka, tilfinningaleg áföll og mannorðshnekki. Fyrir skömmu skrifaði ég pistil um það hvernig neikvætt viðhorf til miskabóta virðast hafa rutt sér til rúms.

Ætlar Landsréttur að knýja fólk til hefndar?
Í íslenskum rétti gildir sú regla að menn skuli bæta fyrir skaðaverk sem þeir valda, nema sérstakar ástæður réttlæti gjörðir þeirra. Þessi regla gildir einnig um lögaðila. Flestir virðast álíta þetta sjálfsagt og eðlilegt í þeim tilvikum sem auðvelt er að meta tjónið til fjár.

Er læknirinn þinn móðursjúkur?
Árið 2012 birti Harpa Hreinsdóttir pistil þar sem hún sagði frá samskiptum sínum við lækni og undarlegum hugmyndum hans um trúnaðarsamband sjúklings og læknis.

Fáránleg, hlægileg, glæpsamleg
Sá ágæti samfélagsrýnir Kári Stefánsson styður nú hugmyndir um nauðungarvistun í sóttvarnarhúsum. Sami Kárinn og sá sem í júní 2020 vildi bjóða heiminn velkominn.