Vélsmiðja og myndlist í mögnuðum samruna

Þetta er gróið iðnaðarhverfi og þar má finna ýmis fyrirtæki sem eru í stórkarlalegri starfsemi, ekki nokkuð sem fólk almennt tengir við myndlist. Sýningin hefst klukkan 13 og stendur til 17 og er aðeins þennan eina dag. Aðgangur er ókeypis og öllum opinn. Sýningarhönnuður er Axel Hrafnkell Jóhannesson og af hálfu Listasafni Íslands er sýningarteymið Anna Jóhannsdóttir og Nathalie Jacqueminet.

Ástríðufullur safnari

Hér er saga að baki sem má heita athyglisverð en stofnandi Héðins, Markús Ívarsson, var ástríðufullur málverkasafnari. hann fór jafnan um á hjóli og eyddi miklum hluta launa sinna í listaverk.

„Þegar við lítum til baka sjáum við að arfleifð stofnendanna Markúsar og Bjarna Þorsteinssonar er ein ástæða þess að Héðinn er ennþá blómlegt fyrirtæki. Myndlistaráhugi Markúsar er annar angi af þessari arfleifð,“ segir Halldóri Lárussyni, stjórnarformanni Héðins en Markús var langafi hans.

Listarverk sem Markús keypti af samtímamönnum sínum eru lykilverk í íslenskri myndlistarsögu og hanga uppi í opinberum byggingum.

„Héðinn hefur alla tíð tengst íslenskum myndlistarmönnum nánum böndum. Markús hefur haft einstakt auga, og við sjáum sterka tengingu á milli myndlistaráhuga hans og hugmynda hans um fyrirtækjarekstur, hvort tveggja hefur staðist tímans tönn,“ segir Halldór.

Sýningin sem um ræðir er samstarfsverkefni Listasafns Íslands og Héðins í tilefni af hundrað ára afmæli Héðins en sýnd verða verk úr merkri gjöf fjölskyldu Markúsar.

Markús var fæddur 1884, járnsmiður að mennt og með brennandi áhuga á myndlist. Hann keypti málverk eftir listamenn samtíma síns og studdi þannig meðvitað við ýmist listafólk sem bjó við kröpp kjör við upphaf ferils síns en átti síðar eftir að slá í gegn.

Skildi eftir sig mikið safn

Markús féll frá árið 1943, 59 ára gamall, og skildi eftir sig gríðarlegt safn myndlistar, um 200 verk, olíumálverk, vatnslitamyndir, teikningar og höggmyndir. Árið 1951 færðu ekkja Markúsar, Kristín Andrésdóttir og dætur þeirra, Listaverkasafni ríkisins 56 verk úr þessu stóra safni.

Tilkynnt var um gjöfina þann 27. ágúst sama dag og Listasafn Íslands var formlega opnað í nýjum húsakynnum við Suðurgötu á efstu hæð byggingarinnar þar sem Þjóðminjasafnið er nú á öllum hæðum.

Afkomendur Markúsar létu ekki þar við sitja. Árið 1966 færðu þær safninu að auki eitt verk eftir Jóhannes S. Kjarval, Sjá roðann á hnjúkunum háu, frá 1930, árið 1997 gáfu afkomendur verkið Dettifoss eftir Svein Þórarinsson í tilefni af 75 ára afmæli Vélsmiðjunnar Héðins og árið 2007 bættist frá þeim í safneign Listasafn Ísland málverk af Markúsi Ívarssyni eftir Jón Stefánsson, málað 1934. Sýnir það Markús í bláum samfestingi, hugsi á svip með hamar og meitil í hendi og verður meðal verka sem hanga uppi á sýningunni.