„Það hversu afgerandi andstaða leigjenda er við framlag stjórnvalda og andstaða við að verkalýðsfélögin kvitti undir og normaliseri ástandið á leigumarkaði,“ segir Guðmundur Hrafn Arngrímsson formaður spurður hvað komi honum helst á óvart með könnun sem Leigjendasamtökin létu gera innan sinna raða.
Þrír af hverjum fjórum ósáttir við nýundirritaða samninga
Samkvæmt þeirri könnun, sem fór fram annarsvegar á meðal félagsmanna og hinsvegar innan samfélags leigjenda á netinu og staðið hefur yfir undanfarna frá 5 daga, styðja þrír af hverjum fjórum leigjendum ekki nýundirritaða samninga. Þetta eru sláandi niðurstöður.
Guðmundur Hrafn segir alkunna hvernig lífskjör og aðstæður leigjenda hafa hrakað undanfarin ár. Frá því farið var að halda tölur yfir verðbreytingar á leigumarkaði árið 2011 hefur húsaleiga hækkað nærri þrefalt meira en verðlag. Undanfarna sex mánuði hefur húsaleiga ofaníálag hækkað hraðar og meira en sést hefur um langt skeið. Leigjendum sýnist hagsmunir húsnæðiseigenda vera hafðir í fyrirrúmi.
„Jú það kemur skýrt fram í könnuninni að yfir 80% svarenda telja að hagsmunir eignafólks og þeirra sem hafa verið svo lánsamir að geta fjárfest í húsnæði hafi verið í fyrirrúmi. Það endurspeglast sér í lagi í helstu markmiðum breiðfylkingarinnar um að lækka verðbólgu vexti svo að greiðslubyrði húsnæðislána lækki.“
Tillögur leigjenda hunsaðar
Guðmundur segir stóra hópa launþega á leigumarkaði hafa búið við nánast samfellda kjaraskerðingu, sannkallaða launblæðingu, á leigumarkaði undanfarin 15 ár, sér í lagi á höfuðborgarsvæðinu. Leigjendasamtökin sem voru höfð með í ráðum við myndun kröfugerðar verkalýðshreyfingarinnar síðastliðið haust lögðu til átta tillögur að nausðynlegum úrræðum til að stöðva þessa bæðingu, tillögur sem útheimtu engin fjárútlát á vegum hins opinbera.
Á meðal tillagna Leigjendasamtakanna var að koma böndum á lögleysu sem ríkir við útleigu á íbúðarhúsnæði til ferðamanna, leigubremsa sem hefur verið á stefnuskrá ASÍ í áratug og samþykkt af stjórnvöldum árið 2019 en svikið og reglur um hámarksgreiðlsubyrði fyrir heimili á leigumarkaði líkt og gert er á kaupendamarkaði.
Engin af tillögum leigjenda náði að samningaborðinu þrátt fyrir að innan þeirra hafa verið atriði sem áður hafði verið samið um en svikið af stjórnvöldum.
Sjálfstæðisflokkurinn vilji halda leigjendum í úlfarkreppu
„Leigjendasamtökin hafa lýst vanþóknun sinni á slíkum vinnubrögðum og sér í lagi framlagi stjórnvalda. Framlag stjórnvalda fyrir leigjendur er að hækka húsnæðisbætur sem fulltrúar innan ríkisstjórnarinnar hafa sjálfir sagt að sé aðeins í eðli sínu niðurgreiðsla til leigusalanna sjálfra og leiði alltaf af sér frekari hækkanir, undir það hefur forystufólk þeirra félaga sem nú undirrituðu kjarasamninga tekið.“
Guðmundur Hrafn segir jafnframt að þegar vextir og verðbólga lækkuðu nánast samfellt frá stuttu eftir hrun og fram að Covid, þá hækkaði húsaleiga rúmlega 100 prósent og langt umfram aðrar hagstærðir.
„Það var því ekki tilgangurinn að lækka greiðslubyrði hjá leigendum þessi áhersla á lækkun vaxta og verðbólgu, þó að hún nýtist leigjendum þegar kemur að almennri neyslu. Húsaleiga hækkar hinsvegar um slíkar upphæðir á hverju ári að verðbólguáhrif á annan framfærslukostnað er aðeins brot af því.”
Meðfylgjandi eru svo niðurstöður könnunarinnar og, eins og áður sagði, eru þær sláandi. Þar kemur meðal annars fram að 90 prósent leigjenda telja að Sjálfstæðisflokkurinn komi í veg fyrir að leigjendur fái tilhlýðilegar réttarbætur og tveir þriðju hluta þeirra telja að sökin sé á sama tíma VG og Framsókn.
