„Eru ekki allir pínu einhverfir í dag?“ Andrea Ólafsdóttir skrifar 17. júlí 2024 16:31 Já þú verður kannski þreyttur eftir að hafa verið í margmenni í 1-2 klst. En svo ferðu sáttur að sofa eftir daginn og ert góður á morgun... Ég fæ andlega köfnunartilfinningu í margmenni... jú ég get skemmt mér þrátt fyrir það, en ég mun þurfa að taka a.m.k. allan morgundaginn til að jafna mig, losna við suðið í eyrunum (eða lækka tíðnina í því þar til hún er „bærileg“), minnka höfuðverkinn, vinna úr hverju einasta smáatriði sem gerðist, gerðist næstum því og gerðist ekki. Ég höndla ekki að setjast á kaffihús daginn eftir því höfuðið á mér færi yfirum eftir 1-2 mínútur (5-10 mín á venjulegum degi)... en það er ekki þar með sagt að ég segi nei við þig ef þú býður mér, því mér þykir vænt um þig og ég veit hvað þú elskar að fara á kaffihús, þannig að ég kyngi mínum óþægindum svo að þér líði betur... og bæti þar með við rúmum sólahring sem ég þarf til að jafna mig... Ímyndaðu þér að þú sért að eiga í samtali við manneskju sem situr á móti þér við borð, en sitthvoru megin við þig sitja manneskjur þétt upp við þig og öskra á hvort annað alveg uppvið sitthvort eyrað þitt, en það er argasti dónaskapur að gera neitt annað í því en að ignora öskrið og einbeita sér að samtalinu við manneskjuna á móti þér á meðan þið eruð bæði að taka ykkur góðan tíma í að klára kaffið og kleinuna... Þarft þú randomly að loka þig af, nánast eins og uppúr þurru af því þú ert með einhverja yfirþyrmandi tilfinningu sem þú bara getur ekki gert þér grein fyrir, en þú veist að það er ekki gott fyrir þig né aðra að vera í kringum fólk? Það gerist a.m.k. einu sinni á dag hjá mér... Þegar ég á erfitt með hlutina, þá er ég aumingi, letingi, barnaleg, vitleysingur, fáviti, þrjóskupúki, illa innrætt, sjálfselsk og allskonar fleiri neikvæð orð... en guð forði mér frá einhverfustimplinum... það meikar miklu meira sens fyrir fólki að ég sé annaðhvort aumingi eða einhver evil mastermind frekar en að ég sé einhverf... Ég hef nú ekki þurft mikla aðstoð hingað til... JÚ!!! Allt mitt líf hef ég þurft á auka-aðstoð að halda! En í staðinn fæ ég öll ljótu orðin á mig sem stimpil og fæ þ.a.l. oft töluvert minni aðstoð en almennt gengur og gerist hjá fólki... Ég er ekki hálf-heimilislaus, á kúpunni að díla við lamandi kvíða og þunglyndi sem eru mér svo eðlilegar tilfinningar eftir 35 ára gaslýsingar af því ég fékk jafnmikinn stuðning og allir aðrir... Nei, ég fékk skammirnar og áhyggjusvipinn... „Þú verður að passa þig að vera ekki svona hreinskilin!“ ... á ég þá frekar að ljúga alltaf? Ég hef nóg annað að hugsa um heldur en að hugsa upp einhverja lygi sem ég þarf svo að spinna í kringum... „Hættu að taka öllu svona bókstaflega!“ ... Segðu bara það sem þú meinar og vertu skýr, það minnkar misskilning! „Þú sagðir mér að þú ætlaðir ekki að gera þetta!“ .... þú spurðir mig ekki hvort ég „ætli“ að gera þetta, þú spurðir mig hvort ég væri einhverntíman að fara að „nenna“ því því og nei ég nenni því því aldrei, en það er ekki þar með sagt að ég ætli ekki að gera það... oft þarf maður að gera hluti sem maður nennir ekki... en núna ert þú í fýlu út í mig af því þú spurðir ekki réttu spurningarinnar og það er á allan hátt mér að kenna... ég átti að vita betur... Þó ég sé einhverf, þá er ekki þar með sagt að það sé eitthvað að mér... samfélagið er bara ekki tilbúið að taka mér eins og ég er... Þegar þú sérð „vöntun“ í mér eða öðru einhverfu fólki, þá sjáum við „vöntun“ á öðrum stöðum hjá „venjulegu“ fólki, eins og t.d. að þurfa skólastofnun til að segja þér að leita á netinu að upplýsingum um efnið sem þú hefur áhuga á og læra síðan minna á 1 ári heldur en við gerum á 1 mánuði af því að 1. þú ert að gera þetta fyrir skólann á meðan við erum að gera þetta fyrir okkur sjálf 2. Þér tekst ekki að ná hyperfókus og drekkja þér í efninu í marga klukkutíma í senn, gleymandi að borða, frestandi klósettferðum eins og lífið liggi við og fá svo þungan og djúpan pirring sem skín í augunum ef einhver skildi óvart voga sér að trufla þig á meðan þú ert að skoða stjórnaskipulag í Buthan, eða um 4 ára valdatíð Caligula eða hvernig eldsneyti nýtist best í geimflaugum og af hverju... eða eitthvað álíka... Það er hægt að tala fyrir því að það sé margt annað sem lært er á um.þ.b. 9 mánaða skólaári heldur en þetta eina fag... en við höfum þá 8 mánuði til að læra það í rólegheitum... ef við gætum einhverntíman lært „rólega“ þ.e.a.s.- það er yfirleitt all in eða alls ekki... If you want research done well.. trust an autistic person with a special interest to do it for you... they'll be thrilled and you won't be disappointed! Höfundur er áhugaskrifari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einhverfa Mest lesið Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Fyrstu jólin eftir ástvinamissi Anna Sigurðardóttir Skoðun Atvinnumál fatlaðra Ína Valsdóttir Skoðun „Þetta er ekki hægt, en það verður samt að gera þetta“ Arnar Þór Jónsson Skoðun Mýtan um sæstreng! Andrés Pétursson Skoðun Milljónerí Hannes Örn Blandon Skoðun Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun Bíp Bíp Bíp Ágúst Mogensen Skoðun Það er ekki nóg að vera klár stelpa/strákur/stálp Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Hvað er borgaraleg pólitík? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun Skoðun Skoðun Fyrstu jólin eftir ástvinamissi Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Skyndihjálp: Lykillinn að öruggara samfélagi Hildur Vattnes Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Það er ekki nóg að vera klár stelpa/strákur/stálp Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Kosningum lokið og hvað nú? Ólafur Ágúst Hraundal skrifar Skoðun „Þetta er ekki hægt, en það verður samt að gera þetta“ Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Mýtan um sæstreng! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Kvennaárið 2025 Drífa Snædal skrifar Skoðun Bíp Bíp Bíp Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Samviskufrelsi heilbrigðisstarfsmanna ekki vandamál þegar kemur að dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Milljónerí Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Jólaskreytingafyllerí: Eru takmörk fyrir því hversu langt má ganga í jólaskreytingum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er borgaraleg pólitík? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn verðmætasköpunar Sigríður Mogensen skrifar Skoðun Þorlákshöfn - byggð á tímamótum Anna Kristín Karlsdóttir skrifar Skoðun Hagsmunamál fyrirtækjanna í stjórnarsáttmála Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Er lausnin í leikskólamálum að grafa undan atvinnuþátttöku og jafnrétti? Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Lýðræði hinna sterku Jón Páll Hreinsson skrifar Skoðun Bleikir hvolpar Darri Gunnarsson,Rósa Líf Darradóttir skrifar Skoðun Lifandi dauð! Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Það hafa allir sjötta skilningarvit Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Skoðun mín á alþingiskosningum 2024 Valgerður Bára Bárðardóttir skrifar Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason skrifar Skoðun Hlustið á fólkið í skólunum? Dóra Þorleifsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægasta atkvæðið Kristbjörg Þórisdóttir skrifar Skoðun Nálgunarbann Fjölnir Sæmundsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Kosningasigur fyrir dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Í morgun vöknuðum við á merkilegum tíma Silja Rún Friðriksdóttir skrifar Skoðun Hálft líf heimilislausra kvenna Kristín I. Pálsdóttir,Halldóra R. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Snúum samfélagi af rangri leið Finnbjörn A. Hermansson skrifar Sjá meira
Já þú verður kannski þreyttur eftir að hafa verið í margmenni í 1-2 klst. En svo ferðu sáttur að sofa eftir daginn og ert góður á morgun... Ég fæ andlega köfnunartilfinningu í margmenni... jú ég get skemmt mér þrátt fyrir það, en ég mun þurfa að taka a.m.k. allan morgundaginn til að jafna mig, losna við suðið í eyrunum (eða lækka tíðnina í því þar til hún er „bærileg“), minnka höfuðverkinn, vinna úr hverju einasta smáatriði sem gerðist, gerðist næstum því og gerðist ekki. Ég höndla ekki að setjast á kaffihús daginn eftir því höfuðið á mér færi yfirum eftir 1-2 mínútur (5-10 mín á venjulegum degi)... en það er ekki þar með sagt að ég segi nei við þig ef þú býður mér, því mér þykir vænt um þig og ég veit hvað þú elskar að fara á kaffihús, þannig að ég kyngi mínum óþægindum svo að þér líði betur... og bæti þar með við rúmum sólahring sem ég þarf til að jafna mig... Ímyndaðu þér að þú sért að eiga í samtali við manneskju sem situr á móti þér við borð, en sitthvoru megin við þig sitja manneskjur þétt upp við þig og öskra á hvort annað alveg uppvið sitthvort eyrað þitt, en það er argasti dónaskapur að gera neitt annað í því en að ignora öskrið og einbeita sér að samtalinu við manneskjuna á móti þér á meðan þið eruð bæði að taka ykkur góðan tíma í að klára kaffið og kleinuna... Þarft þú randomly að loka þig af, nánast eins og uppúr þurru af því þú ert með einhverja yfirþyrmandi tilfinningu sem þú bara getur ekki gert þér grein fyrir, en þú veist að það er ekki gott fyrir þig né aðra að vera í kringum fólk? Það gerist a.m.k. einu sinni á dag hjá mér... Þegar ég á erfitt með hlutina, þá er ég aumingi, letingi, barnaleg, vitleysingur, fáviti, þrjóskupúki, illa innrætt, sjálfselsk og allskonar fleiri neikvæð orð... en guð forði mér frá einhverfustimplinum... það meikar miklu meira sens fyrir fólki að ég sé annaðhvort aumingi eða einhver evil mastermind frekar en að ég sé einhverf... Ég hef nú ekki þurft mikla aðstoð hingað til... JÚ!!! Allt mitt líf hef ég þurft á auka-aðstoð að halda! En í staðinn fæ ég öll ljótu orðin á mig sem stimpil og fæ þ.a.l. oft töluvert minni aðstoð en almennt gengur og gerist hjá fólki... Ég er ekki hálf-heimilislaus, á kúpunni að díla við lamandi kvíða og þunglyndi sem eru mér svo eðlilegar tilfinningar eftir 35 ára gaslýsingar af því ég fékk jafnmikinn stuðning og allir aðrir... Nei, ég fékk skammirnar og áhyggjusvipinn... „Þú verður að passa þig að vera ekki svona hreinskilin!“ ... á ég þá frekar að ljúga alltaf? Ég hef nóg annað að hugsa um heldur en að hugsa upp einhverja lygi sem ég þarf svo að spinna í kringum... „Hættu að taka öllu svona bókstaflega!“ ... Segðu bara það sem þú meinar og vertu skýr, það minnkar misskilning! „Þú sagðir mér að þú ætlaðir ekki að gera þetta!“ .... þú spurðir mig ekki hvort ég „ætli“ að gera þetta, þú spurðir mig hvort ég væri einhverntíman að fara að „nenna“ því því og nei ég nenni því því aldrei, en það er ekki þar með sagt að ég ætli ekki að gera það... oft þarf maður að gera hluti sem maður nennir ekki... en núna ert þú í fýlu út í mig af því þú spurðir ekki réttu spurningarinnar og það er á allan hátt mér að kenna... ég átti að vita betur... Þó ég sé einhverf, þá er ekki þar með sagt að það sé eitthvað að mér... samfélagið er bara ekki tilbúið að taka mér eins og ég er... Þegar þú sérð „vöntun“ í mér eða öðru einhverfu fólki, þá sjáum við „vöntun“ á öðrum stöðum hjá „venjulegu“ fólki, eins og t.d. að þurfa skólastofnun til að segja þér að leita á netinu að upplýsingum um efnið sem þú hefur áhuga á og læra síðan minna á 1 ári heldur en við gerum á 1 mánuði af því að 1. þú ert að gera þetta fyrir skólann á meðan við erum að gera þetta fyrir okkur sjálf 2. Þér tekst ekki að ná hyperfókus og drekkja þér í efninu í marga klukkutíma í senn, gleymandi að borða, frestandi klósettferðum eins og lífið liggi við og fá svo þungan og djúpan pirring sem skín í augunum ef einhver skildi óvart voga sér að trufla þig á meðan þú ert að skoða stjórnaskipulag í Buthan, eða um 4 ára valdatíð Caligula eða hvernig eldsneyti nýtist best í geimflaugum og af hverju... eða eitthvað álíka... Það er hægt að tala fyrir því að það sé margt annað sem lært er á um.þ.b. 9 mánaða skólaári heldur en þetta eina fag... en við höfum þá 8 mánuði til að læra það í rólegheitum... ef við gætum einhverntíman lært „rólega“ þ.e.a.s.- það er yfirleitt all in eða alls ekki... If you want research done well.. trust an autistic person with a special interest to do it for you... they'll be thrilled and you won't be disappointed! Höfundur er áhugaskrifari.
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun
Skoðun Samviskufrelsi heilbrigðisstarfsmanna ekki vandamál þegar kemur að dánaraðstoð Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Jólaskreytingafyllerí: Eru takmörk fyrir því hversu langt má ganga í jólaskreytingum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Er lausnin í leikskólamálum að grafa undan atvinnuþátttöku og jafnrétti? Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar
Skoðun Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun Skautaíþróttir í Reykjavík í dauðafæri - kýlum á stækkun Skautahallarinnar Bjarni Helgason skrifar
Kristrún, Þorgerður og Inga: Framtíð Íslands - Ykkar tími er komin! Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
Eldra fólk þarf Jóhann Pál sem félagsmálaráðherra – nema kannski þeir auðugustu Viðar Eggertsson Skoðun