Vélbyssur, skammbyssur og byssur sem eru þrívíddarprentaðar í heimahúsi eru á meðal þeirra tvö hundruð skotvopna sem lögreglan á höfuðborgarsvæðinu hefur haldlagt á síðustu árum.
Skotvopn eru ýmist haldlögð ef þau finnast þar sem þau eiga ekki að vera, jafnvel á víðavangi og ef andleg veikindi leyfishafa gera vart við sig.
„Yfirleitt ef að vopn enda hér hjá okkur þá hefur eitthvað gengið á,“ segir Þórarinn Þórarinsson, lögreglufulltrúi og bætir við að sum þeirra hafi verið hluti af sakamálarannsóknum.
Í skotvopnaskrá lögreglu eru 1.450 vopn skráð týnd auk þess sem um 340 vopn eru skráð stolin.
„Þannig þetta eru tvö þúsund vopn sem eru skráð hérlendis en ekki er vitað hvar eru niðurkomin.“
Sem Þórarinn segir áhyggjuefni þó hann telji að í mörgum tilfellum séu vopnin ekki til staðar lengur og hafi verið fargað fyrir áratugum síðan.
„En eru enn skráð. Vissulega er það klárt, og við vitum það svo sem, að það eru vopn þarna úti hjá einstaklingum sem við vildum síst að hefðu yfir slíku að búa.“
Aukin ásókn í undirheimunum
Hafi þið áhyggjur af því að vopn séu í röngum höndum, hjá einhverjum sem hafa eitthvað í hyggju eða álíka?
„Já í mörgum tilfellum er það þannig. Þetta er orðið bara eitthvað sem er aukin ásókn í í undirheimunum og það er bara þar eins og annars staðar að þegar einn byrjar þá fylgja hinir með.“
Erfitt að hafa eftirlit með því sem ekkert er vitað um
Aðspurður hvort lögreglan leiti vopnanna með skipulögðum hætti segir Þórarinn erfitt að hafa eftirlit með því sem ekkert er vitað um en að lögreglan fylgi vísbendingum og ábendingum stíft eftir.
Aðspurður hvort herða þurfi eftirlit með þeim sem fá skotvopnaleyfi segir hann lagaumhverfið mjög skýrt.
„Það er ströng skotvopnalöggjöf á Íslandi og oft undan því kvartað af þeim sem eiga byssur. En það sem við fáum í staðinn er að við erum nokkuð langt á eftir öðrum löndum þegar kemur að vopnaburði og glæpum þar sem vopn eru notuð, það er kosturinn við þetta. Eftirlitið hefur verið mismunandi á milli embætta. Við hér á höfuðborgarsvæðinu erum að reyna að auka okkar eftirlit dálítið mikið, en það má svo sem alltaf gera betur í því. Ég held að heilt yfir séu þessi mál í ágætis horfi.“
Reglur hertar
Þá bendir hann á að vopnalögum hafi verið breytt fyrr á árinu og nú sé skylda að geyma öll skotvopn í viðurkenndum byssuskápum. Í eldri lögum miðaði skyldan við fjórðu byssu. Hann segir að telja megi á fingrum annarrar handar hversu oft byssum hafi verið stolið úr læstum skápum hérlendis. Þá sé óheimilt að geyma vopn í sumarbústöðum, bátum eða á öðrum slíkum stöðum auk þess sem lögreglu sé heimilt að banka upp á hjá fólki fyrirvaralaust til að gera úttekt á vörslum skotvopna.
Oftast stolið af þeim sem búa í fjölbýli
Hann segir skotvopnum í fæstum tilfellum stolið af þeim sem hafa safnaraleyfi og eiga mörg vopn. Þeim sé þvert á móti helst stolið af þeim sem eiga fá vopn.
„Og helst þeir sem búa í fjölbýli vegna þess að innbrotin eru algengust í geymslur í fjölbýlishúsum. Og ef að þar er geymd byssa uppi í hillu þá er auðvelt að kippa henni þaðan og fjarlægja hana. Þannig það eru hættulegustu vopnaeigendurnir samkvæmt þessari tölfræði.“
