Þjóðríki um allan heim eru nú að skoða möguleikann á að fjárfesta í Bitcoin sem hluta af þjóðarvaraforða sínum. Nýkjörinn forseti Bandaríkjanna, Donald Trump, undirritaði í síðustu viku forsetatilskipun um að Bandaríkin skyldu grípa til aðgerða til að stuðla að framþróun rafmynta þar í landi og auk þess stofna sérstakan sjóð sem myndi halda utan um rafmyntaeignir Bandaríkjanna.
Þá tilkynnti seðlabankastjóri Tékklands í vikunni um fyrirætlanir bankans um að fjárfesta í Bitcoin að andvirði um 5% af varaforða bankans. Nýlega tilkynnti Sviss einnig að til skoðunar væri að fjárfesta í Bitcoin og að málið yrði mögulega lagt í þjóðaratkvæðagreiðslu. Á þjóðþingi Rússlands var nýlega lögð fram tillaga um að landið myndi skoða að bæta Bitcoin í varasjóð ríkisins, og sambærilegar tillögur hafa einnig komið fram innan stjórnsýslunnar í Hong Kong, Brasilíu, Póllands, Þýskalands og Japans svo dæmi séu tekinn. El Salvador og Bútan hafa nú þegar skilgreint Bitcoin sem hluta af sínum varaforða.
Það er ljóst að fjölmörg þjóðríki líta nú á Bitcoin sem álitlegan fjárfestingarkost fyrir sína varasjóði, og því er vert að rýna í hugmyndafræðina sem liggur að baki.
Af hverju Bitcoin ?
Efnahagskerfi heimsins ganga nú í gegnum mikla umbreytingu. Hátt vaxtastig, auknar skuldir þjóðríkja, vaxandi verðbólguógn og aukin samkeppni milli stórvelda eru að endurmóta alþjóðahagkerfið. Bandaríkjadalur hefur um áratugaskeið gegnt lykilhlutverki í fjármálakerfi heimsins, þar sem hann er undirstaða fjármálamarkaða og alþjóðaviðskipta. Það gæti þó verið að breytast.
Ein helsta ástæða þessarar umbreytingar er aukin spenna í samskiptum stórvelda. Eftir að Bandaríkin og Evrópa lokuðu á aðgang Rússa að dollara- og evrueignum sínum í kjölfar innrásarinnar í Úkraínu, hafa mörg ríki endurmetið nálgun sína á hvaða eignir þau vilja hafa í þjóðarvaraforða sínum. Í kjölfarið hófu mörg þeirra umtalsverð kaup á gulli og hefur Kína verið þar í fararbroddi.
Vaxandi áhyggjur af ósjálfbærri skuldasöfnun og hallarekstri þjóðríkja auka einnig efasemdir um hvort kaupmáttur margra hefðbundinna gjaldmiðla og ríkisskuldabréfa muni standast tímans tönn. Dæmi um þetta má meðal annars finna í sögu breska heimsveldisins, sem sat uppi með miklar skuldir eftir fyrri heimstyrjöldina og áralangan hallarekstur. Eigendur breskra ríkisskuldabréfa horfðu á verulega neikvæða raunávöxtun þegar kaupmáttur pundsins dróst saman langt fram á seinnihluta síðustu aldar.
Bandaríkjadalur hefur um áratugaskeið gegnt lykilhlutverki í fjármálakerfi heimsins, þar sem hann er undirstaða fjármálamarkaða og alþjóðaviðskipta. Það gæti þó verið að breytast.
Með vaxandi gullkaupum þjóðríkja hefur einnig aukist áhugi á því hvort stafrænar eignir eins og Bitcoin geti gegnt svipuðu hlutverki í breyttu efnahagsumhverfi. Bitcoin hefur komið fram sem nýr valkostur, stundum nefnt „stafrænt gull“, og er af mörgum talin mikilvæga eign til að verja sig gegn kerfislægum veikleikum núverandi fjármálakerfis. Helst skiptir þar máli að Bitcoin er ekki þjóðargjaldmiðill heldur stafræn eign sem að baki stendur alþjóðlegt net tölva sem gerir Bitcoin netið að öruggasta tölvukerfi í heiminum. Þá er kerfið algjörlega óháð einstökum ríkjum og hefur skilgreinda útgáfuáætlun og því ekki hægt að fjölga Bitcoin einingum umfram fyrirfram skilgreint magn.
Bandaríkin standa frammi fyrir áskorun um hvernig best sé að tryggja efnahags- og valdastöðu sína í síharðnandi heimi. Margir framsýnir hagfræðingar sjá möguleika á endurnýjuðu alþjóðlegu peningakerfi, svokölluðu „Bretton Woods 3.0“, þar sem hefðbundin verðbréf halda áfram að hafa vægi ásamt gulli, en Bitcoin og stafrænar eignir koma líka inn sem lykilstoðir.
Larry Fink, forstjóri stærsta eignastýringafyrirtækis heims, BlackRock, sagði á efnahagsráðstefnunni í Davos í janúar að byggt á samtölum sem hann á við fjárfesta í dag, þá er ljóst að áhugi á Bitcoin er að stóraukast – sérstaklega ef menn óttast minnkandi kaupmátt hefðbundinna gjaldmiðla eða frekari pólitískan óstöðugleika. Bitcoin gæti þá verið alþjóðleg eign sem veitir vörn gegn slíkum þáttum. Hér sjáum við núverandi eign þjóðríkja á Bitcoin sem gæti farið hratt vaxtandi á komandi árum:
Hvað gerist næst?
Þróunin á þessu sviði hefur verið afar hröð á síðustu mánuðum. Það er líklegt að viðsnúningur í afstöðu Bandaríkjanna gagnvart rafmyntum skipti þar miklu máli, því á meðan Joe Biden gegndi forsetaembættinu var áhugi á rafmyntaheiminum hjá bandarískum yfirvöldum takmarkaður. Nú blasir hins vegar önnur mynd við. Bandaríkin hafa skipað sérstakan starfshóp til að móta nýtt heildstætt regluverk utan um rafmyntir, og samhliða því virðist sem lönd út um allan heim keppist nú við að fylgja stefnu Bandaríkjunum í þessum efnum.
Eins og rakið hefur verið hér að ofan hefst árið 2025 með látum, og má fastlega gera ráð fyrir að fleiri lönd fylgi eftir þeirri þróun sem rakin hefur verið hér. Við lifum sannarlega á tímum mikilla breytinga – og ef fram fer sem horfir, þá virðist sem Bitcoin sé að verða ný stoð í varaforða þjóðríkja.
Höfundur er fjárfestingarstjóri Visku rafmyntasjóðs og einn af stofnendum Visku Digital Assets ehf. og hefur yfir 18 ára reynslu af fjármálamörkuðum. Guðlaugur er með M.Sc. gráðu í Fjármálahagfræði frá Háskóla Íslands og hefur lokið prófi í verðbréfaviðskiptum.
